Có thể nói các mẫu tranh đông hồ hiện là xu hướng lựa chọn của mọi gia đình. Được in từ các mẫu ván khắc gỗ, đặc biệt là tranh có bao nhiêu màu thì ứng với bấy nhiêu mẫu ván khắc gỗ. Đây là dòng tranh bình dân của Việt Nam , xuất phát từ làng Đông Hồ , Xã Song Hồ , Huyện Thuận Thành, Tỉnh Bắc Ninh . Hãy cùng Tường Vip khám phá ý nghĩa tranh đông hồ trong phong tục của người dân Việt qua bài viết sau nhé!
Đặc trưng của tranh đông hồ
Tranh đông hồ đã có từ xa xưa là nét văn hóa đặc thù của người dân Bắc Ninh làm nên thương hiệu tranh đông hồ. Điều thú vị hơn cả của tranh đông hồ nằm ở đường nét vẽ, bố cục, màu sắc và giấy vẽ .
– Giấy vẽ tranh đông hồ được làm từ vỏ con điệp sau khi đã nghiền nát vỏ điệp trộn với hồ là bột gạo nếp, gạo tẻ hoặc bột sắn. Sau đó, dùng chổi lá thông quét trên bề mặt giấy, tạo nên loại giấy trắng sáng, lấp lánh khi để ngoài ánh sáng Giấy vẽ tranh đông hồ thường gọi là giấy điệp vì làm từ vỏ con sò điệp ở biển .
– Màu tranh vẽ tranh đông hồ được lấy toàn vẹn từ tự nhiên không pha màu , chỉ có 4 màu căn bản là xanh lấy từ lá chàm hoặc gỉ đồng, đen từ than lá che, vàng lấy từ hoa hòe và đỏ lấy từ gỗ vang , sỏi son,... Tùy thuộc vào sở thích và độ đậm của tranh mà người hoạ sĩ sẽ tô đậm hoặc làm nhạt để làm nổi bật các thông tin, tạo nên ý nghĩa tranh đông hồ .
Được lấy toàn vẹn từ thiên nhiên nên màu sơn vẽ của tranh đông hồ tuy dễ dàng nhưng lại rất thú vị là , không nhầm lẫn với bất kỳ tranh nào khác . Đến nay tranh đông hồ vẫn được lưu giữ , phát hành và công nhận là nét văn hóa phi vật thể cấp đất nước .
Ý nghĩa các mẫu tranh đông hồ phổ biến
Người dân Làng Đông Hồ xem các dòng tranh đông hồ như hơi thở và nhịp sống của họ. Những bức tranh đông hồ không chỉ phác họa lại đời sống thường ngày với mong muốn về một cuộc sống gia đình thuận hòa, no ấm, hạnh phúc mà còn cho thấy được ý chí nghị lực trong cuộc sống.
Dòng tranh Đông Hồ có tính triết lý rất thâm thúy, vừa vui tươi dí dỏm, hóm hỉnh vừa sâu cay, nửa hư nửa thực mang đậm tính trừu tượng. Điển hình có thể kể đến như như tranh đánh ghen, hứng dừa, đám cưới chuột,...
Nhiều bức tranh còn thể hiện nỗi niềm khát khao hạnh phúc, no đủ, yên lành, chăn nuôi thì sinh sôi nảy nở béo khỏe và hơn thế nữa là mong tình làng nghĩa xóm được thuậ hoà, phồn thịnh như tranh đàn lợn, đàn gà, tứ quý, hoa lá, chim muông…
Ý nghĩa tranh đông hồ cá chép
Không chỉ biểu trưng cho sự thăng tiến và may mắn. Biểu tượng cá chép còn được dùng cho ý nguyện cầu chúc con đàn cháu đống. Vì thế mà loài vật này thường đẻ rất nhiều trứng. Ngay từ thời Hán, phía trên bề mặt các món đồ đồng hay được khắc bốn chữ “Quân Nghi Tử Tôn” ở chính giữa và hình hai con cá chép bao quanh, bởi đây chính là phong tục dùng cá chép để cầu chúc có đông con. Tranh Đông Hồ cá đàn treo dịp Tết đến xuân về với mong ước một năm mới sung túc bình an, chạm mặt nhiều may mắn, gia đình hạnh phúc.
Ý nghĩa tranh đông hồ đám cưới chuột
Có lịch sử lâu đời với hơn 500 năm tuổi, bức tranh Đám cưới chuột nổi tiếng mang nội dung vừa hài hước, vừa châm biếm sâu xa. Sự châm biếm được thể hiện rằng chú rể chuột kia khi muốn đón dâu phải mang chim, mang cá cống cho con mèo. Con mèo trong bức tranh là hình ảnh đại diện cho tầng lớp giai cấp bóc lột trong xã hội xưa cũ. Những chú chuột chính là ẩn dụ cho người nông dân lam lũ, chất phác. Loài chuột vốn tinh quái, luôn sợ và cảnh giác với loài mèo – kẻ thù không đội trời chung, lại hóm hỉnh châm biếm rằng mèo tham của hối lộ. Chính vì vậy, bức tranh Đám cưới chuột được cho ra đời nhằm cho thấy sự châm biếm thâm thúy về cơ chế phong kiến đầy bất công, cổ hủ, thối nát, cứ thế chèn ép những người nông dân hiền “một nắng hai sương”.
Ý nghĩa tranh đông hồ đàn gà mẹ con
Trong dân gian Đông Hồ, tranh đàn gà mẹ con là bức tranh vô cùng nổi tiếng khi vẽ con vật trong hệ mười hai con giáp. Hình ảnh đàn gà đầy nổi bật trên nền tranh được sắp đặt hết sức tài tình. Gà mẹ ở góc nhìn ngang đã được phô diễn màu sắc rất rực rỡ. Ở dáng này, toàn bộ đường cong trên thân con gà mang đến những đường nét hết sức hài hòa tạo cảm giác uyển chuyển mềm mại.
Bên cạnh gà mẹ là những chú gà con đi thành đàn với mỗi dáng vẻ. Con thì trèo lên lưng, con thì rỉa lông, con thì nô đùa, con thì nấp dưới bụng gà mẹ. Các hình ảnh giàu tính trang trí được hòa hợp đồng nhịp phân thành một hình chữ nhật nghiêm ngặt. Mà không hề khô giòn làm toát lên vẻ đông đúc, đầm ấm thích hợp với mong ước về cuộc sống ấm no hạnh phúc. Năm mới tăng gia tạo ra no đủ, đời sống đủ đầy.
Ý nghĩa tranh đông hồ đàn lợn
Tranh Lợn đàn thể hiện hình ảnh đàn lợn con quây quần bên Lợn mẹ. Mỗi chú lợn con mỗi dáng vẻ khác nhau: có con muốn trèo lên lưng, có con muốn rúc vào bụng mẹ, có con hướng vào mầm lá khoai để ăn... Tất cả đều tạo nên nét giản dị, đậm chất trang trí cách điệu và đề cao tính hiện thực. Chứa đựng ước muốn của người nông dân về tăng gia sản xuất, về cuộc sống no đủ, đông vui hoà thuận, hạnh phúc, con cháu đầy đàn. Đường nét bức tranh tập trung phô diễn nét to, đậm mà cô đọng và sống động. Qua đó, biểu thị cho tình cảm đôn hậu cũng như phong cách tạo hình đậm đà bản sắc dân tộc. Tranh khắc gỗ bình dân Đông Hồ đã đóng góp sắc thái phẩm chất tạo hình riêng, độc đáo. Nó còn là cầu nối giữa truyền thống và tiến bộ trong dòng nguồn của Mỹ thuật Việt Nam.
Những ý nghĩa tranh đông hồ mang lại quả thực rất thú vị là và thú vị đúng không nào? Mong rằng những chia sẻ trên sẽ giúp các bạn hiểu thêm về dòng tranh này!
